Actueel

Maart 2022, Amsterdam. Houtbouw heeft – wederom – een nieuwe dimensie gekregen. In het Amstelkwartier in onze hoofdstad is sinds deze maand namelijk een nieuwe bezienswaardigheid te bekijken. De woontoren Haut is hier opgeleverd. Een bijzonder project, want deze parel is de hoogste houten woontoren van Nederland. Niet alleen in Nederland is hij groot, maar ook internationaal beschouwt men hem als één van de grotere houten jongens.

Dat er voor dit project is gekozen voor houtbouw, is geen toeval. Houtbouw is bezig met een sterke inhaalslag op klassieke bouwmaterialen. Dit stelt Pablo van der Lugt, houtbouwdeskundige van het TU-Delft AMS Institute. Steeds meer projecten worden met hout uitgevoerd. Daarnaast misschien nog wel belangrijker: het besef van de voordelen van houtbouw komt steeds meer bovendrijven. Houtbouw is bouwen aan een duurzame toekomst. In deze blog lees je 5 voordelen van bouwen met hout.

Hout is erg licht en een gemakkelijk te bewerken materiaal. Hierdoor is het bijzonder geschikt voor droge, demontabele verbindingen met een grote losmaakbaarheid. Deze worden bijvoorbeeld gebruikt voor hoogbouw. De houten casco elementen stellen hierin het grootste volume voor en daarom levert het hergebruiken hiervan de grootste milieuwinst op.  De losmaakbare elementen kunnen we oogsten uit bestaande hoogbouw dat wordt gerenoveerd met hout of gesloopt. Met deze geoogste elementen kunnen we dan bijvoorbeeld weer woningen bouwen. Hierdoor wordt CO₂ nog langer vastgelegd in hetzelfde hout.

Na het meermaals hergebruiken van houten elementen in woningen kan het worden verspanen om te gebruiken in plaatmateriaal. Van dit plaatmateriaal kunnen we bijvoorbeeld kasten maken. De CO₂ blijft dus nog steeds in hout zitten. Na honderden jaren hetzelfde hout te hebben gebruikt, kunnen we het uiteindelijk verbranden voor energieproductie als echte groene biomassa. In de gehele levensloop is de oorspronkelijk gebruikte boom alweer meerdere keren terug gegroeid in de bossen. Deze bomen slaan ook weer CO₂ op. Bovendien kunnen we een deel van deze bomen weer  gebruikten voor bijvoorbeeld hoogbouw om vervolgens weer de hele levensloop te doorlopen. Hoe circulair wil je het hebben?

Hout is het enige bouwmateriaal wat CO₂ opslaat. Hierdoor is het één van de duurzamere bouwmaterialen, maar draagt het ook bij aan een fijne leefomgeving. Houtbouw draagt op drie manieren bij aan een reductie van de CO₂ uitstoot:

• Bossen leggen CO₂ vast.
• Houten gebouwen houden CO₂ vast.
• Duurzame houtbouw voorkomt klassieke bouwmethodes.

Bossen zijn een ware CO₂ opslagtank. Tijdens het fotosyntheseproces nemen bomen CO₂ op. Dit zetten ze om in zuurstof en glucose: een bouwsteen voor houtmoleculen. Door deze opslag bestaat het gewicht van hout voor ongeveer de helft uit biogene koolstof. Hierdoor pakken bomen nu al jaarlijks ongeveer 10% van de Europese CO₂ uitstoot aan (435 Mt CO₂/jaar). Bij een duurzaam en hoogwaardig gebruik van houtbouw kan dit percentage oplopen tot wel 23% in 2030, aldus het European Forest Institute.

We verbranden hout nu nog vaak in biomassacentrales. Onnodig en zonde, want de opgeslagen CO₂ van dit hout komt dan weer vrij. Daarnaast kunnen we hout eindeloos gebruiken in de gebouwde omgeving. Houten gebouwen gaan namelijk eeuwen mee en houden de opgeslagen CO₂ even lang vast. Het oudste gebouw ter wereld bestaat volledig uit hout. Sinds het jaar 603 slaat dit gebouw al CO₂ op. Door houtbouw circulair toe te passen, creëren we naast bossen met de gebouwde omgeving een tweede CO₂ opslagtank.

Wellicht voor de hand liggend, maar door het gebruik van houtbouw vermijden we de emissies die bij het maken van traditionele bouwmaterialen worden uitgestoten. Volgens de EU wordt er per ton toegepast hout 1,5 ton CO₂ uitstoot vermeden als massiefhout wordt gebruikt in plaats van traditionele materialen. Als we wereldwijd houtbouw enorm opschalen, kan de gecombineerde CO₂ opslag en de vermeden CO₂ emissie ervoor zorgen dat er 110 Gt CO₂ wordt vermeden in 2050. Dit is al 14% van de 810 Gt CO₂ reductie die plaats moet vinden om de klimaatopwarming met 1,5 graad tegen te gaan. En dan is er nog geen eens rekening gehouden met de CO₂ opslag in de Europese bossen…

Hout komt van relatief ver. Hierdoor denken we vaak dat er veel vervuiling bij het vervoeren van hout komt kijken. Als we dieper in de cijfers gaan kijken, blijkt dit allesbehalve waar te zijn. Op het eerste ogenblik lijkt dit misschien vreemd, maar dat is het niet. Hout is namelijk, in vergelijking met bijvoorbeeld beton, een ontzettend licht bouwmateriaal. Hierdoor kan een vrachtwagen per rit meer hout meenemen. Dit zorgt voor een vermindering van transportbewegingen en dus van CO₂ uitstoot.

Voorbeeldcase: Het Dalston Works is een gigantisch appartementencomplex in London, bestaand uit 4649 m³ hout. In plaats van 700 geschatte vrachtwagens met beton, waren er maar 98 vrachtwagens benodigd om al het hout te leveren op de bouwplaats. De snelle rekenaar snapt het al: er werd een CO₂ uitstoot van 602 vrachtwagens vermeden.

Waar houtbouw soms nog duurder is, betekent het niet dat het duurder blijft. Sterker nog, op de lange termijn is de kans groot dat bouwen met hout relatief goedkoop wordt. Dit komt door de CO₂-heffing die al sinds 1 januari 2021 van kracht is. Dat deze heffing een impact heeft en gaat hebben, is niet te ontkennen. In 2030 worden namelijk een heffingen van minimaal 125 euro per ton CO₂ verwacht. Hierdoor zullen CO₂ intensieve bouwmaterialen, denk aan gewapend beton of baksten, in prijs stijgen. Aangezien hout zo goed als CO₂ neutraal is, zal dit bouwmateriaal ook financieel gezien een optie zijn met veel voordelen. Naast de CO₂-heffingen wordt er verwacht dat een toename van modulaire houtbouw fabrieken er ook toe zal leiden dat de prijs van houtbouw omlaag kan. Beide redenen gecombineerd, zorgen ervoor dat hout in de toekomst alleen maar gunstiger voor de dag kan komen.

Niet alleen is hout in het interieur van een woning of kantoor mooi, maar ook gaat het binnenklimaat er sterk op vooruit. Dit komt omdat hout van nature vocht opneemt of afstoot, afhankelijk van de luchtvochtigheid in de ruimte. In andere woorden is hout een natuurlijke regelaar van luchtvochtigheid. Daarnaast zien we tegenwoordig dat het gebruik van hout leidt tot minder stress. Bovendien kan het leiden tot een hoger welzijn en een hogere productiviteit van mensen. Hierdoor biedt houtbouw een hoop voordelen in woningen, maar ook zeker in kantoor- of onderwijsgebouwen.